Gazlı ve Vakumlu Kesiciler

1. Vakumlu Kesiciler (Vacuum Circuit Breaker – VCB)

Çalışma Prensibi:

• Kesme işlemi yüksek vakum ortamında (10⁻⁶ bar) gerçekleşir.

• Ark, kontaklar arasında buharlaşan metal ile söndürülür.

Avantajları:
✔ Kompakt tasarım (az yer kaplar).
✔ Hızlı kesme (1-2 çevrimde).
✔ Bakım gerektirmez (vakum ömrü 20+ yıl).
✔ Çevre dostu (SF₆ gazı yok).

Kullanım Alanları:

• Orta gerilim (OG) sistemleri (1-36 kV).

• Trafo merkezleri ve endüstriyel tesisler.

• Güneş enerji santralleri (DC kesici olarak).

• Bina içi dağıtım sistemleri.

---

2. Gazlı (SF₆) Kesiciler

Çalışma Prensibi:

• Sülfür heksaflorür (SF₆) gazı ile ark söndürme.

• Gaz, arkı soğutarak ve dielektrik dayanımı artırarak keser.

Avantajları:
✔ Yüksek kesme kapasitesi (72 kV üzeri uygun).
✔ Zorlu iklim koşullarında stabil çalışır (-40°C/+50°C).
✔ Az sayıda hareketli parça → Uzun ömür.

Dezavantajları:
❌ SF₆ gazı küresel ısınmaya katkı yapar (CO₂’den 23.500 kat güçlü).
❌ Sızıntı riski → Periyodik kontrol gerekir.

Kullanım Alanları:

• Yüksek gerilim (YG) sistemleri (72-800 kV).

• Enerji iletim hatları ve şalt sahaları.

• Hidroelektrik santraller.

• SF₆’lı ring anahtar üniteleri (RMU).

---

Karşılaştırma Tablosu

Özellik	Vakumlu Kesici	SF₆ Gazlı Kesici
Gerilim Seviyesi	1-36 kV	72-800 kV
Kesme Hızı	Çok hızlı (≈30 ms)	Hızlı (≈50 ms)
Bakım İhtiyacı	Yok	Gaz kontrolü gerekir
Çevresel Etki	Sıfır	Yüksek (SF₆ sera gazı)
Maliyet	Düşük (OG’de)	Yüksek (YG’de)

---

Kritik Uygulama Örnekleri

1. Vakumlu Kesici:

   • Fabrika içi 6 kV dağıtım panoları.

   • Hastane/AVM yedek jeneratör devreleri.

2. SF₆ Gazlı Kesici:

   • 154 kV enerji iletim hatları.

   • Rüzgâr santrallerinin şalt sahaları.

---

Son Trendler

• SF₆ alternatifleri: Fluorokarbon gazlar (çevre dostu).

• Hibrit kesiciler: Vakum + SF₆ kombinasyonu.

Tercih Kriterleri:

• OG’de → Vakumlu kesici (ekonomik ve güvenilir).

• YG’de → SF₆ gazlı kesici (yüksek performans).