Güç kondansatörleri, elektrik sistemlerinde reaktif güç kompanzasyonu, voltaj regülasyonu ve enerji verimliliği sağlamak için kullanılan pasif elektrik elemanlarıdır. Temel işlevi, reaktif gücü dengeleyerek şebekedeki kayıpları azaltmaktır.
1. Güç Kondansatörlerinin Çalışma Prensibi
-
Reaktif güç (kVAr) üreterek, endüktif yüklerin (motor, trafo vb.) çektiği fazla akımı dengeler.
-
Güç faktörünü düzeltir (cos φ ≈ 1’e yaklaştırır).
-
Harmonik filtreleme özelliği olan tipleri de vardır.
2. Güç Kondansatörü Çeşitleri
A) Yalıtım Tipine Göre
-
Yağlı Kondansatörler
-
Kuru Tip Kondansatörler
B) Kullanım Amacına Göre
-
Kompanzasyon Kondansatörleri
-
Harmonik Filtre Kondansatörleri
-
Motor Kondansatörleri
3. Kullanım Alanları
✔ Endüstriyel Tesisler (Fabrikalarda motor ve trafoların kompanzasyonu).
✔ Alışveriş Merkezleri ve Hastaneler (Enerji verimliliği için).
✔ Trafo Merkezleri (Şebeke gerilimini stabilize etmek).
✔ Güneş Enerji Santralleri (GES) (Reaktif güç kontrolü).
✔ Ev ve Ofisler (Tek fazlı sistemlerde güç faktörü iyileştirme).
4. Avantajları
-
Enerji tasarrufu sağlar (kablo kayıplarını %30’a kadar azaltır).
-
Şebeke kalitesini artırır (gerilim düşümlerini önler).
-
Trafo ve kabloların kapasitesini etkin kullanır.
5. Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Aşırı kompanzasyon (kapasitif yüklenme) şebekeye zarar verebilir.
-
Harmonikli sistemlerde reaktörle kullanılmalıdır.
-
Periyodik kontrol gerektirir (şişme, kaçak akım testi).
Özet Tablo: Güç Kondansatörü Seçimi
| Parametre |
Kompanzasyon Kondansatörü |
Motor Kondansatörü |
Harmonik Filtre Kondansatörü |
| Gerilim |
400V, 690V, 11kV |
230V, 440V |
400V (seri reaktörlü) |
| Kapasite |
5-500 kVAr |
10-100 µF |
25-100 kVAr |
| Kullanım |
OG/AG sistemler |
Tek fazlı motorlar |
Harmonikli sistemler |
Özetle:
-
Fabrikalarda → 50 kVAr’lık kuru tip kondansatörler + otomatik kompanzasyon paneli.
-
Evlerde → 10-20 µF’lık motor kondansatörleri (klima, pompa).
-
YG/OG sistemlerde → Reaktörlü harmonik filtre kondansatörleri.
